Son yıllarda finans teknolojisinde yaşanan gelişmeler yeni kavramların ortaya çıkmasına ve devrim niteliğindeki değişimlere sebep oldu. Merkezi olmayan finans yani DeFi de bu kavramlardan birisidir. Özellikle kripto para yatırımcılarının sıkça karşılaştığı bu kavram bankalar ve finansal araçların yapılarının değişimlerinde büyük rol oynamaya başladı. Çünkü DeFi sistemleri finans alanın kullanıcılara birçok avantaj sunmakta. Bu kavramla tanışmak isteyenler için DeFi nedir gibi soruların cevapları yazımızda.
DeFi Nedir?
Açılımı “Decentralized Finance” olan DeFi kavramı Türkçede merkeziyetsiz finans anlamına gelmektedir. Bu kavram aslında bankalar veya finansal kurumlar gibi aracı kuruluşlara ihtiyaç duymadan finansal işlemler yapabilmelerini sağlayan bir ekosistemi tanımlamaktadır. Blok zincir teknolojisine dayanan DeFi geleneksel finans sistemlerindeki işlemlerin daha hızlı, daha güvenli ve daha az maliyetli gerçekleştirilmesini sağlamak için geliştirilmektedir. Para transferi, kredi, varlık transferi ve yatırım işlemleri için geliştirilen DeFi sistemlerine rastlamak mümkün. Bitcoin, Ethereum ve gibi kripto para borsasında yer alan birçok proje DeFi sistemine örnek olarak gösterilebilir.
DeFi Nasıl Çalışır?
DeFi sistemleri genellikle blockchain ağları üzerinde çalışır. Böylece sistem üzerinde gerçekleştirilen finansal işlemlerde herhangi bir aracıya ve yönetim mekanizmasına ihtiyaç duyulmaz. Kullanıcılar merkezi otoriteler yerine akıllı sözleşmeler, P2P ve likidite havuzu teknolojilerinden yararlanarak işlemlerini gerçekleştirir. Birçok DeFi protokolü, borç verme, ödünç alma, yatırım yapma veya ticaret yapma gibi işlemleri herhangi bir aracıya gerek kalmadan yapılabilir hale getirir. Genel olarak bu sistemlerde şu işlemlerin yapıldığını görmek mümkün:
- Ödünç Verme: Faiz veya ödül karşılığında kripto para varlıkları ödünç verilebilir. Bu işlem bir tür kredi alma-verme sürecine benzemektedir.
- Takas: DeFi sistemleri ile belirli kripto varlıkları arasından alıcı olmadan takas işlemi gerçekleştirmek mümkündür.
- Yatırım: Kripto para varlıklarını tasarruf hesabı gibi sistemlere yatırarak kazanç hedeflenebilir.
- Türev Satın Alma: DeFi sistemleri tıpkı hisse senetlerinde olduğu gibi birçok farklı yatırım opsiyonu sunabilmektedir. Geleneksel borsa ve yatırım dünyasından bilinen vadeli işlemler veya opsiyonlar DeFi ekosisteminde de görülmektedir.
DeFi sistemlerinin yükselişi DeFi ekosisteminde yer alan projelerin de gelişmesini sağladı. Bunun için son zamanlarda Bitcoin veya Ethereum ne kadar gibi sorular yatırımcıların daima gündeminde. DeFi sistemlerinin çalışma mekanizmasını öğrenmek ve yatırım süreçlerinde değerlendirmek için projeleri detaylı olarak inceleyebilirsiniz.
DeFi Sistemlerinin Avantajları
Daha önce de belirtildiği üzere DeFi sistemleri çalışma biçimi ve işleşiyi ile geleneksel finans sistemlerinden ayrılmaktadır. Çünkü DeFi sistemlerini geliştirilme süreci geleneksel finans sistemlerinin riskli olarak değerlendirilen taraflarını gidermek için de gerçekleştirilmiştir. Bu durum üzerinden ele alındığında DeFi sistemlerinin avantajları şu şekilde sıralanabilir:
- Merkeziyetsiz Yapı: DeFi, aracı kurumlara ihtiyaç duymadan işlemlerin doğrudan kullanıcılar arasında gerçekleşmesini sağlar.
- Şeffaflık: DeFi sistemleri herkese açık blockchain ağları üzerinde çalışır ve herkes tarafından denetlenebilir durumdadır. Bu şeffaflık kullanıcı güveni için oldukça değerlidir.
- İşlemlerde Tasarruf: DeFi platformlarında işlemler geleneksel bankacılık sistemlerine göre daha hızlı ve daha düşük maliyetlerle gerçekleşmektedir.
Görüldüğü üzere DeFi, geleneksel finansal sistemlere kıyasla daha yeni ve farklı bir yapı sunmaktadır. Bu yapıda yüksek volatilite, yasal düzenleme eksikliği ve ölçeklenebilirlik sorunları gündemdedir. Ancak geliştirilen DeFi sistemleri bu sorunları çözmeyi hedeflemektedir.
