Fatih’te, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Bostancıbaşı Ali Ağa tarafından 1558 yılında yaptırılan tarihi çeşme, bir kafenin dekorasyonu içinde adeta yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Siyaha boyanarak tarihi kimliği yok edilen çeşmenin durumu görenlerin tepkisini çekiyor. Üzerine süs eşyalarının konulduğu ve önüne masa ile koltuk yerleştirilerek kapatıldığı bu kültürel miras, kurtarılmayı bekliyor.
Tarihi Çeşmenin Kaderi Kafede Son Buldu
1558-1559 yılları arasında Bostancıbaşı Ali Ağa tarafından cami, hazire ve çeşmeden oluşan bir külliye yaptırıldı. Külliyeye ait olan Bostancıbaşı Ali Ağa Çeşmesi, 466 yıllık tarihiyle Osmanlı döneminin önemli eserlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Ancak günümüzde bu eser, kaderine terk edilmiş durumda. Bir kafenin içine alınan ve siyaha boyanarak tarihi dokusundan uzaklaştırılan çeşme, adeta kafenin dekorunun bir parçası haline getirilmiş durumda.
Dekorasyon amacıyla önüne masa ve koltuk konulan çeşmenin, betonla kapatılan bir kısmı da orijinal yapısına zarar vermiş durumda. Çeşmenin üzerindeki süs eşyaları, yapının özelliğini tamamen gölgede bırakıyor.
“Restore Edilmek Yerine Kafeye Hapsedildi”
Konuyla ilgili konuşan Arkeolog Ömer Faruk Yavaşçay, tarihi eserin yıllardır kurtarılmayı beklediğini vurguladı. Yavaşçay, çeşmenin bulunduğu külliyenin cami ve hazire bölümlerinin restore edilerek ziyarete açıldığını ancak çeşmenin aynı özeni görmediğini belirtti. Şu ifadeleri kullandı:
“Bostancıbaşı Ali Ağa Çeşmesi, külliyenin önemli bir parçasıdır. Ne yazık ki yıllar içinde neredeyse kaybolma durumuna geldi. 2 yıl önce çeşmenin restorasyonu gündeme getirildiğinde bazı kurumlar çalışma yapacaklarını duyurmuştu. Ancak bir gelişme olmadı. Bugün, çeşme kafenin içerisine alındı ve siyaha boyandı. Önüne masa konularak tamamen kapatılmış durumda.”
Tarihi Çeşmenin Önemi ve Kurtarma Çabaları
Bostancıbaşı Ali Ağa Çeşmesi, Osmanlı mimarisinin zarif detaylarını yansıtan kesme taşlarla inşa edilmiş bir yapı. Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaptırılan bu çeşme, yalnızca estetik değil, aynı zamanda sosyal hayatın bir parçası olarak da önemli bir rol oynadı. Ancak günümüzde, tarihi çeşmenin yok oluşuna göz yumulması eleştiri konusu oluyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Miras ekibi, 2 yıl önce çeşmeyi yeniden topluma kazandırmak için bir çalışma başlattıklarını duyurmuştu. Buna rağmen, çeşme hâlâ kafe sınırları içinde kaderine terk edilmiş durumda. Kadırga sokaklarında sıkışıp kalan bu tarihi eser, kurtarılmayı bekliyor.