23 Temmuz 1939'da Hatay Türkiye'nin Bir Parçası Oldu
Hatay, 29 Haziran 1939'da Hatay Millet Meclisi’nin oy birliğiyle Türkiye’ye katılma kararının ardından, 23 Temmuz 1939'da yapılan törenle resmi olarak Türkiye'nin 67. ili oldu. Bu tarihi olayda Antakya’da kışladan Fransız bayrağı indirilerek yerine Türk bayrağı çekildi.
Osmanlı’dan Fransız Mandasına
Hatay, Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferinden sonra Osmanlı hakimiyetine girmişti. Ancak Mondros Mütarekesi sonrasında önce İngilizler, ardından Fransızlar tarafından işgal edildi. Türk nüfusunun yoğun olduğu bu bölge, stratejik önemi ve İskenderun Limanı ile ekonomik ve askeri açıdan Türkiye için büyük bir değer taşıyordu. Sakarya Savaşı’nın ardından 20 Ekim 1921’de Fransa’yla imzalanan Ankara Antlaşması ile Hatay, Suriye ile birlikte Fransız manda yönetimi altına girdi.
Özel Yönetim ve Türk Kültürü
Ankara Antlaşması ile Hatay’a özel bir yönetim biçimi öngörüldü. Türk kültürünü geliştirmek için çeşitli kolaylıklar sağlanacak, Türk okullarında Türkçe eğitim yapılacaktı. Ayrıca, idari görevlerde Türklerin nüfusları oranında yer alması ve bölgenin resmi dilinin Türkçe, para biriminin ise Türk lirası olması kararlaştırıldı.
Hatay Sorunu ve Türkiye’nin Kararlılığı
Fransa, 1936’da Suriye ve Lübnan’ın egemenlik haklarını tanıyarak bölgeden çekildi. Bu gelişme, Hatay sorununu gündeme getirdi. Türkiye, Hatay’ın da aynı haklara sahip olması gerektiğini savundu. Atatürk, 1936’da Meclis açılışında yaptığı konuşmada, “Bundan böyle Fransızlarla aramızda senelerdir sürüp giden davanın neticelenmesinin zamanı gelmiştir” diyerek kararlılığını ortaya koydu.
Hatay Devleti ve Ana Vatana Katılım Süreci
Atatürk’ün talimatıyla Hatay’da bağımsızlık süreci başlatıldı. Milletler Cemiyeti’nde alınan kararla, 27 Ocak 1937’de Hatay’a özerklik verildi ve Ağustos 1938’de yapılan seçimlerle Hatay Millet Meclisi oluşturuldu. 2 Eylül 1938’de Hatay Cumhuriyeti kuruldu. Ancak bu bağımsızlık kısa sürdü; 29 Haziran 1939’da Hatay Millet Meclisi, oy birliğiyle Türkiye’ye katılma kararı aldı. TBMM, 7 Temmuz 1939’da bu kararı onayladı ve 23 Temmuz 1939’da Fransız birlikleri Hatay’ı terk etti.
Atatürk’ün Mirası ve Hatay’ın Katılımı
Atatürk, Hatay’ın bağımsızlığını ölmeden önce görebildi ancak Türkiye’ye katılımı O’nun ölümünden sonra gerçekleşti. Bu olay, Türk milletinin birlik ve beraberliğinin sembolü olarak tarihe geçti.
