Antalya’nın İbradı ilçesinde yaşayan 57 yaşındaki Gülay Diri, çocukluğundan bu yana bölgesine ait ninnileri, ağıtları ve türküleri seslendiren önemli bir halk müziği temsilcisi olarak öne çıkıyor. Tef ustalığıyla bilinen Diri, yörenin sözlü kültür mirasını yaşatma konusundaki çabalarıyla dikkat çekiyor. Kültürel mirasa yaptığı katkılardan dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” ödülüne layık görüldü.
Gülay Diri, İbradı’nın yüzyıllardır dilden dile aktarılan türkü ve ağıtlarını yaşatan son temsilcilerden biri. Büyüklerinden öğrendiği bu eşsiz melodileri delbek (def) eşliğinde icra ederek, kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılmasını sağlıyor.
Diri’nin müzikle olan yolculuğu çocukluk yıllarına dayanıyor. Hayvancılıkla uğraşan bir Yörük ailesinin en büyük çocuğu olarak İbradı’nın Eynif Ovası’nda dünyaya gelen sanatçı, türkülere olan ilgisini şu sözlerle anlatıyor:
"Koyuncu bir Yörük çocuğuyum. 12 kardeşin en büyüğüyüm. Okula giderken, koyun güderken sürekli türkü söylerdim. Ezgilerle büyüdüm ve bu ilgi zamanla tutkuya dönüştü."
Küçük yaşlardan itibaren köy düğünlerinde tef çalan ve türkü söyleyen kadınların yanına oturarak onların sanatını öğrenmeye çalışan Diri, bu geleneği devam ettirme misyonunu üstlendiğini belirtiyor.
21 yaşında evlenerek İstanbul’a taşınan Gülay Diri, burada da müzikten kopmadı. Ancak asıl dönüşüm noktası, eşi tarafından teşvik edilerek profesyonel müzik eğitimi almaya karar vermesi oldu. Bağlama dersleri almaya başlayan Diri, bu süreçte İbradı türkülerinin ne kadar değerli bir kültürel miras olduğunu fark etti.
Müzik öğretmeninin önerisiyle İbradı türküleri üzerine yoğunlaşan sanatçı, 2010 yılında hiçbir enstrüman kullanmadan, yalnızca def çalarak bir albüm çıkardı. Bu albüm, Türkiye’nin dört bir yanında ve yurtdışında büyük ilgi gördü.
Albümün ardından yurt içi ve yurt dışında festivallere, üniversitelerde düzenlenen konferanslara katılan Gülay Diri, kültürel mirasın yaşatılması için büyük çaba harcıyor. Televizyon programlarına konuk olan sanatçı, aynı zamanda genç nesillere İbradı türküleri ve geleneksel müzik kültürünü öğretmeye çalışıyor.
"86 yaşındaki bir amca elimi öpmeye kalktı ve 'Kızım, ben bu türküleri 40 yıldır duymuyordum. Bize büyük bir armağan verdin, kültürümüzü yaşattığın için teşekkür ederiz' dedi. Bu benim için en büyük ödüldü." sözleriyle, yaptığı işin ne kadar anlamlı olduğunu vurguluyor.
Ancak sanatçının hayatı sadece müzikten ibaret değil. Pandemi sürecinde tekrar memleketine dönen Diri, İbradı’da küçük bir çiftlik kurarak geleneksel yaşamını sürdürmeye devam ediyor. Hayvanlarıyla ilgilenirken, müzikten de kopmayan sanatçı, televizyon çekimlerine gelen ekipleri evinde ağırlıyor ve geleneksel müziğin ruhunu yaşatmayı sürdürüyor.
Yıllardır verdiği emeklerin karşılığını alan Gülay Diri, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” unvanıyla ödüllendirildi. Bu ödül, Türkiye’nin kültürel mirasını gelecek nesillere aktaran sanatçılara verilen en prestijli ödüllerden biri olarak biliniyor.
Gülay Diri, İbradı türküleri ile sadece bir sanatçı değil, bir kültür elçisi olarak tanınıyor. Türk halk müziğinin otantik seslerinden biri olan sanatçı, geleneksel sanatları yaşatma çabalarıyla gelecek nesillere ilham veriyor.
