Süleyman Şah Türbesi...

Süleyman Şah Türbesi, Suriye'nin Halep ilinin Karakozak Köyü sınırları içerisinde bulunan ve Türkiye'nin kendi sınırları dışında sahip olduğu tek toprak parçasıdır.

Türbe'de, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk padişahı; Osman Gazi'nin büyükbabası ve Ertuğrul Gazi'nin babası Süleyman Şah'ın ve iki askerinin naaşları bulunmaktadır.

Türbede yatan Süleyman Şah'ın Osman Gazi'nin büyükbabası olan Süleyman Şah değil,  

I. Kılıçarslan'ın babası Kutalmışoğlu Süleyman olabileceği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.

Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Alp Arslan'ın Malazgirt Zaferi'nden sonra, yeni vatan edinmek maksadıyla batıya yönelen Oğuz boyları arasında Süleyman Şah önderliğindeki Kayı boyu da bulunmaktaydı. 

Süleyman Şah yeni yurt aramak üzere çıktığı bu yolculukta Halep yakınlarındaki Caber Kalesi'ne gelir ve Fırat Nehri boylarına yerleşir. 

Buradan tekrar yeni yurt aramak üzere yola çıkar ancak, 1086 yılında Fırat Nehri'nin karşı kıyısına geçmeye çalışırken, muhafızları ile birlikte Fırat sularında boğulur. 

Süleyman Şah'ın naaşı ve iki askeri, Caber Kalesi eteklerine bir kümbete defnedilir. 

Osmanlı İmparatorluğu döneminde imparatorluk sınırları içerisinde olan mezarın bulunduğu yere bir türbe yapılarak buraya ''Türk Mezarı'' adı verilir. Türbe ve Caber Kalesi, Osmanlı İmparatorluğu yıkılınca Fransız Suriye Mandası sınırları içerisinde kalmıştır.

21 Ekim 1921 tarihinde Türkiye ile Fransa hükumetleri arasında imzalanan Ankara Antlaşması'nın 9. maddesi ve 24 Temmuz 1923 Lozan Antlaşması'nın 3. maddesi gereğince,  

Caber Kalesi ve türbe müştemilatı ile beraber Türkiye Cumhuriyeti toprağı olarak, kabul edilmiş ve Türkiye'ye burada muhafız bulundurma ve bayrağını çekme hakkı tanınmıştır.

Ankara Hükumeti ile Fransa'nın 20 Ekim 1921'de imzaladıkları ve Caber Kalesi ile türbenin Türk toprağı olmasını öngören Ankara Anlaşması'nın görüşmeleri devam ederken; son Halife II. Abdülmecid, TBMM'ne gönderdiği bir mektupta kendisinin ve Osmanlı Hanedanı'nın "atası" olan Süleyman Şah'ın mezarı konusunda Meclis'in gösterdiği alâkaya teşekkür etmiştir.

Caber Kalesi ve nakli:

Süleyman Şah Türbesi'nin eski yeri Caber Kalesi, Rakka Suriye hükumeti, Fırat Nehri üzerinde 1968 tarihinde başlattığı Tabka Barajının 1973 yılında tamamlanacağını ve barajın su toplamaya başlamasıyla Caber Kalesi ve Süleyman Şah'ın türbesinin tamamen sular altında kalacağını ileri sürerek, Türk Hükumetinden türbenin yerini değiştirmesini ya da türbenin Türkiye'ye naklini talep eden bir nota gönderdi. 

Türkiye de buna karşılık Suriye'ye bir nota verdi ve Keban Barajı'nın kapaklarını kapatarak Fırat Nehri üzerinden Suriye'ye su akışını engelledi. 

Karşılıklı bu restleşmenin ardından Türkiye bölgeye Devlet Su İşleri'nde görevli uzmanlar ve mimarlar gönderdi ve türbenin nereye taşınabileceğinin tespit edilmesini istedi. Ankara ve Şam hükumetleri arasında uzun süren müzakerelerin ardından bir anlaşma imzalandı. 

Anlaşmaya göre;

''Türbe, müştemilatı ile birlikte Halep Hasseki yolu üzerinde bulunan Karakozak köyü yakınındaki yeni yerine nakledilecek,

Barajın kenarında, türbenin bu günkü konumuna en yakın yerde mermerden bir kitabe dikilecek,

Türbenin bugünkü yerini tespit etmek maksadıyla, göl üstüne bir şamandıra konacaktır.''

1973 yılında türbe ve karakol, Halep'e 123, Şanlıurfa'ya 92 km uzaklıktaki Fırat'ın doğu kıyısındaki Karakozak köyündeki 10.096 m²'lik yeni yerine taşınmıştır. 

Bilinenin aksine, günümüzde Türbe Caber Kalesi'nde değil, Halep'in Karakozak köyü yakınındaki yerindedir.

1995 yılında, Suriye Hükumeti bu kez de Fırat Nehri'nin daha üst kotlarında inşasına başladığı Teşrin Barajı sebebiyle Karakozak bölgesinde ki Süleyman Şah Türbesi'nin bölge dışında başka bir alana ya da Türkiye'ye taşınması hususunu yeniden gündeme getirdi. 

Bunun üzerine, Türkiye ile Suriye arasında yapılan görüşmeler sonucunda, türbenin mevcut yerinin baraj gölünün olumsuz tesirlerinden korunması için tahkim edilmesine karar verildi. 

2001 yılında Fırat Nehri üzerindeki Teşrin Barajının tamamlanması nedeniyle türbenin taşınması bir kez daha gündeme geldi. Suriye tarafı bu kez türbenin şimdiki yerinden de kaldırılarak gösterecekleri ve Türk tarafının da kabul edeceği bir yere taşınmasını istedi. Ancak Türk hükümetinin girişimleriyle proje türbenin mevcut yerinin korunması yönünde değiştirildi.

23 Ocak 2003 tarihinde Ankara'da ''Süleymanşah Türbesi Tahkimat Projesinin Uygulanmasına İlişkin Ana Tutanak'' imzalandı. 

2008 yılında Teşrin Barajı'nın yükselen su seviyesinin yeniden türbeyi tehdit etmesi üzerine Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı çevresindeki duvarların altına 11, 5 m boylarında 880 adet fore kazık ve geçirimsiz tabaka yerleştirmiştir. Ayrıca, türbenin çevresine beton duvar örülmüş ve iki bayrak direği dikilmiştir. 

Saygı Karakolu:

Türbenin muhafazasını sağlamakla görevli olan Jandarma İhtiram kıtasının ikameti için 30 Mayıs 1938 tarihinde modern bir karakol yaptırıldı. 

1949'da Ca­ber ­Ka­lesi Jan­dar­ma Ka­ra­ko­lu­'n­da bir ast­su­bay, bir on­ba­şı ve se­kiz er tür­be­yi ko­ru­mak­tay­dı.

Günümüzde türbe, Türkiye Cumhuriyeti 20. Zırhlı Tugayı 3. Hudut Alay Komutanlığı 2. Hudut Taburuna bağlı 25 asker tarafından korunmaktadır.

Kaynak: Özgür Ansiklopedi.