Bugün biraz borsamıza göz atmak istiyorum. Borsamızın durumu ne? Yükseliş devam eder mi? Yabancılar ne yapıyor? Hangi hisseleri alıyor? Hangi hisseleri daha çok satıyorlar? 

 

YABANCI SATMIYOR 

 

Türkiye Cumhuriyeti'nin 450 milyar civarında dolar dış borcu var. Ülkemizin yıllar içinde aldığı toplam yatırım ise, 500 milyar dolar civarında. Bunlar borsaya, hisse senetlerine, tahvillere, hazine bonolarına ve de hepimizin arzu ettiği insana ekmek veren fabrika, market, şirket zinciri, sanayi yatırımı türünde yatırımlar. Son bir-iki yılı baz alırsak, doların yükselmesi, faizlerin artması, bonoların yükselmesi ile birlikte borsadaki, para piyasalarındaki yabancıları da gündeme getirdi. Genel yorumlar yabancıların yatırım yaparken, hisse senedi, tahvil, bono alırken önünü görmek istediği ve de ekonomisi dengesiz, zayıf olan ülkelere yatırımdan kaçındığı yönünde. ABD ile ilişkilerimizin bozuk olduğu, Rusya ile uçak düşürme hadisesinin olduğu, PKK’nın, Suriye istihbaratının, YPG’nin toplu katliamlara yönelik yaptığı bombalamalar, yabancıları korkutmuştu. O sıralar satışa yöneldiler. Piyasaları satışlarla sarstılar. Peki, şimdi durum ne? 

 

YABANCI İŞLEMLERİ 

 

Şu verilere bir bakalım: Aralık 2019 net yabancı satışı - 56 552 610 dolar 
Borsa İstanbul 2018 12 aylık net yabancı satışı -1 989 346 221 dolar 
Borsa İstanbul 2017 12 aylık net yabancı alışı +1 788 503 521 dolar 
2019 Ocak sonu yabancı payı % 66.04 2018 Minimum yabancı payı %61,3 
2018 maksimum yabancı payı %66,1 
Veriler bize yabancıların hisse senedi satıp ülkesine gitmediği, senetten senede geçiş yaptığı yönünde. Mali temelini beğenmediği senetlerden çıkıp karlılık durumu daha iyi, önü açık olan senetlere geçtiğini gösteriyor. Mesela son aylarda özellikle THY sert bir yabancı satışı yedi. Sebebi de THY’nin ortaklarının ayrılacağı yönünde çıkan haberler ve de piyasada dolaşan asılsız söylentiler, yabancıların kafasını karıştırdı. Verilere göre yabancılar son bir ay içinde Halk Bankası, Garanti Bankası, THY ve de İş Bankası'nda yoğun satıcı oldular. Buradan çıkan paranın da yurt dışına gitmediği, Yapı Kredi Bankası, Ereğli, Tüpraş’tan mal alınmak suretiyle hisse değiştirdiğini görüyoruz. 

 

YABANCI PAYI YÜKSELDİ 

 

Verilere daha dikkatli bakarsak borsamızda 2018’de yüzde 61 olan yabancı payının, 2019’da yüzde 66’lara yükseldiğini görebiliriz. Bunun anlamı enflasyon, dolar ve de sıcak para kıskacında olan Türkiye Cumhuriyeti'nden yabancının kaçmadığı, bilakis hisse, bono alarak kalmaya devam ettiği yorumunu yapabiliriz. Aslında yabancı, Türkiye gibi çok kolay yüksek karlar elde ettiği bir ülkeyi terk etmez. Hele hele para piyasaları borsayı, hisse senetlerini asla bırakmaz. Zaman ve de yıllar içinde rüyalarında görmedikleri karları hep bizim ülkemizde elde ettiler. Çünkü batı ülkelerinde, AB, ABD’de bu tür karları elde etmeleri imkan dahilinde değildi. Yüzde 30’a yakın yıllık net faiz getirisi, yabancı alımı ile bir senette yoğunlaşarak, bire bir bire iki alım satım karları... İşte bu tatlı karlar yabancıları cezbediyor. Bizim kanımız emilirken, onlar zengin oluyor. Onun için kovsak bile gideceklerini sanmıyorum. 

 

İŞ, EKMEK VEREN YABANCI GELSİN 

 

Ancak bu yatırımcılar, borsaya ve de tahvillere gelenler. Doğru, bize sıcak para getiriyorlar. Ama ekonomik hava kötüleştiğinde ilk kaçan onlar oluyor. Onun için bize kalıcı yatırım yapan, fabrika kuran işletme kuran yabancı yatırımcılar lazım. Çünkü onlar insanımıza iş veriyor ekmek veriyor, teknoloji transfer ediyor. Ama o tür yatırımcılar son yıllarda maalesef azaldı. Aksine son yıllarda ülkemizden çıkanlar da oldu. Özetle dostlar borsamız bankalar önderliğinde son bir ayda bir yükseliş yaşadı. Üç aylık bilançolar da geldi. Faizler düşüş eğiliminde, borsalarımız stabil. Bir tek dolar bir türlü 5 binin altına gelmiyor. Bu görüntü küçük yatırımcılarımızın dikkatli olmaları, hisse senedi alırken karlılığına ve de kurum olarak temellerinin sağlamlığına mutlaka dikkat edilmesi gerekiyor.