Mezopotamya'nın kadim şehri Mardin, binlerce yıllık tarihi, eşsiz mimarisi ve çok kültürlü yapısıyla her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turist ağırlıyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan şehir, tarihî taş evleri, dar sokakları, medreseleri, kiliseleri, manastırları ve camileriyle dikkat çekiyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Mardin, Artuklu, Akkoyunlu, Osmanlı gibi birçok medeniyetin izlerini taşırken, aynı zamanda Süryani kültürünün de en önemli merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Yüzyılların birikimi olan zengin kültürel mirası ile Mardin’de gezilecek çok sayıda tarihî yer bulunuyor.
1. Zinciriye Medresesi
Mardin'in merkezinde, şehri tepeden gören bir noktada bulunan Zinciriye Medresesi, Sultan İsa Medresesi olarak da biliniyor. 1385 yılında Artuklu Sultanı Melik Necmeddin İsa tarafından yaptırılan iki katlı medrese, Artuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biri. Taş işçiliği bakımından son derece zengin olan yapının ana giriş kapısı üzerinde yer alan süslemeler ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Medresenin avlusunda bir mescit, türbe ve çeşme bulunuyor. Günümüzde müze olarak ziyaretçilerini ağırlayan medresenin teras alanına çıkarak Mardin manzarasını izleyebilir ve fotoğraf çekebilirsiniz.
2. Kasımiye Medresesi
Mardin şehir merkezinin 5 kilometre güneyinde yer alan Kasımiye Medresesi, 15. yüzyılda Akkoyunlu hükümdarı Cihangir Dönemi’nde inşa edilmiş. Yapımına Artuklular Dönemi’nde başlanan medrese Osmanlı Dönemi’nde tamamlanmış. İki katlı olarak inşa edilen medresede, dikdörtgen bir avlu, derslikler, mescit ve öğrenci hücreleri bulunuyor. Yapının her köşesinde İslam tasavvufuna dair sembolik anlamlar yer alıyor. Mardin’deki taş işlemeciliğinin en güzel örneklerinden biri olan medrese günümüzde müze olarak hizmet veriyor.
3. Mardin Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
Mardin'in tarihî dokusunu ve zengin kültürel mirasını anlamak için Mardin Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz. 1895 yılında Süryani Katolik Patrikhanesi olarak inşa edilen bina 1995 yılında müzeye dönüştürüldü ve 2000 yılında günümüzdeki yerine taşındı. Müzede, Neolitik Dönemi’nden günümüze kadar gelen arkeolojik eserler, etnografik malzemeler, el yazmaları, sikkeler ve bölgenin geleneksel yaşamını yansıtan objeler sergileniyor. Bölgedeki Dara ve Gırnavaz antik kentlerinden çıkarılan eserler burada yer alıyor. Müzenin etnografya bölümü, Mardin'in çok kültürlü yaşamını yansıtıyor.
4. Mardin Ulu Camii
Mardin'in en eski camilerinden biri olan Ulu Camii’nin geçmişi 12. yüzyıla kadar uzanıyor. Artuklu Dönemi’nde inşa edilen caminin minaresi Memluk sultanı Melik Nasır tarafından 1176 yılında eklenmiş. Kare planlı ve kubbeli olan caminin minaresi ve ana giriş kapısındaki taş işçiliği gelenlerin beğenisini kazanıyor. Minaresinin alt kısmı kare, üst kısmı silindirik formda olan cami ayrıca üzerindeki kabartma desenler ve yazılarla Mardin'in simgelerinden biri diyebiliriz. Günümüzde hala ibadete açık olan cami, şehir merkezinde yer alıyor.
5. Deyrulzafaran Manastırı
Mardin'in 5 kilometre doğusunda yer alan Deyrulzafaran Manastırı, 5. yüzyılda inşa edilmiş. MS 493-1932 yılları arasında yaklaşık 1500 yıl boyunca Süryani Ortodoks Patrikhanesi olarak hizmet vermiş. Manastır kompleksi içinde kiliseler, şapeller, eğitim odaları, misafirhane ve keşiş hücreleri bulunuyor. Yapının en eski bölümü olan Güneş Tapınağı’nın geçmişi MÖ 2000 yıllarına dayanıyor. Mardin taşından inşa edilen manastır, taş işçiliği, köklü tarihî ve hâlâ devam eden Süryani kültürü ile Mardin’de mutlaka görülmesi gereken yerler arasında bulunuyor. Bu dini ve kültürel çeşitliliği ve tarihî yapıları ile Mardin her yıl milyonlarca turiste kapılarını açıyor. Enuygun.com uzmanlarının verilerine göre 2024 yılında Mardin’i 900 bini konaklamalı olmak üzere 4 milyon kişi ziyaret etti. Eşsiz Mezopotamya manzarası, tarihî yapıları, manastırları ve kiliseleri ile Mardin’i en iyi şekilde gezmek için en az 3 gün ayırmanızı tavsiye ederiz. Mardin seyahatinizde konaklama için tarihî yapılara yakınlığı ve ulaşım kolaylığı sayesinde Artuklu ilçesinde yer alan Eski Mardin bölgesini tercih edebilirsiniz. Yoğun turizm dönemlerinde artan fiyatlardan etkilenmeden bölgenin atmosferine uygun konak/butik otellerde kalmak istiyorsanız erken rezervasyon fırsatları ile bütçenize uygun otel fiyatları için Enuygun.com gibi karşılaştırmalı seyahat sitelerini inceleyebilirsiniz.
6. Mor Gabriel Manastırı
Midyat’a 23 kilometre mesafede yer alan Mor Gabriel Manastırı, Türkiye'deki en eski Süryani Ortodoks manastırı olarak hizmet veriyor. 397 yılında kurulan manastır, aynı zamanda dünyanın görevine devam eden en eski manastırlarından biri. Manastır içinde kiliseler, şapeller, eğitim mekânları ve keşiş odaları bulunuyor. Yapıdaki mozaik döşemeli tabanlar, fresklerle süslü duvarlar ve Süryani taş işçiliği ziyaretçileri etkisi altına alıyor. Manastırın içindeki ana kilise olan Mor Gabriel Kilisesi, günümüzde de ibadete açık. Manastır, Süryanilerin dini eğitim merkezi olarak hizmet vermeye devam ediyor.
7. Tarihî Midyat Evleri
Mardin'in Midyat ilçesinde bulunan tarihî evler, bölgenin geleneksel mimarisinin en güzel örnekleri arasında yer alıyor. 19-20. yüzyıl başlarına kadar uzanan geçmişleriyle bu evler hem Mardin’in tarihî manzarasını izlemek hem de muhteşem fotoğraflar çekmek için ideal. Kızıl renkteki kalker taşından inşa edilen bu evler, genellikle iki veya üç katlı olup, avlulu bir yapıya sahip. Evlerin taç kapıları ve taş işlemeciliği mimari açıdan belirgin özellikleri arasında yer alıyor. Günümüzde bu evlerin bir kısmı restore edilerek otel, restoran ve kafe olarak hizmet veriyor. Midyat’a gittiğinizde Midyat Konuk Evi’ni, ziyaret ederek bu kültürel ve mimari zenginliği daha yakından inceleyebilirsiniz.
8. Dara Antik Kenti
Mardin'in 30 kilometre güneydoğusunda yer alan Dara Antik Kenti, MS 503-507 yıllarında Bizans İmparatoru Anastasius tarafından Sasanilere karşı sınır garnizonu olarak kurulmuş. 4 kilometre uzunluğunda surlara ve 28 burca sahip olan Dara Antik Kenti’nin 25 bin askerin barındığı bir garnizon şehri olduğu biliniyor. Bölgenin geçmişinin Helenistik Dönemi’ne kadar uzandığı da tahmin ediliyor. Kent, döneminin en önemli askeri ve ticari merkezlerinden biri. Antik kentte kilise, çarşı, su kanalları, surlar, zindan, agora ve kaya mezarları bulunuyor. Özellikle devasa boyuttaki su sarnıçları, köprüler ve kaya mezarları gibi yapılar ziyaretçilerini etkiliyor. Dara Antik Kenti'ndeki kazı çalışmaları 1986'da başladı ve günümüze hâlâ devam ediyor.
9. Kırklar Kilisesi
Mardin'in merkezinde yer alan Kırklar Kilisesi, Mor Behnam Kilisesi olarak da biliniyor. Geçmişi 6. yüzyıla kadar uzanan kilise adını 40 şehitin anısından alıyor. Yapı,19. yüzyılda büyük bir restorasyon geçirdi. Kilise, iç mekândaki zengin süslemeler, taş işçiliği ve ahşap oymacılığı ile dikkat çekiyor. Kilisenin içindeki ikonlar ve dinî semboller, Süryani Ortodoks sanatının güzel örneklerini oluşturuyor. Günümüzde hala ibadete açık olan kilise, turistler tarafından ziyaret ediliyor.
10. Latifiye Camii
Mardin'in merkezinde yer alan Latifiye Camii, 1371 yılında Artuklu sultanı Melik Necmeddin İsa'nın oğlu Sultan Hamza tarafından yaptırılmış. Kare planlı ve tek kubbeli olan cami, tipik Artuklu mimarisinin özelliklerini taşıyor. Caminin en dikkat çekici özellikleri arasında ana giriş kapısının üzerindeki süslemeler ve minaresinin işçiliği yer alıyor. Mardin taşından inşa edilen caminin iç mekânı sade tutulsa da mihrap ve minberdeki taş işçiliği oldukça gösterişli. Günümüzde hala ibadete açık olan Latifiye Camii, Mardin'in önemli tarihi yapıları arasında bulunuyor.
11. Eski Mardin Sokakları
Mardin'in tarihî dokusunun en iyi hissedildiği yer dar yapıdaki tarihî sokakları diyebiliriz. Eğimli bir araziye kurulan şehirde, teraslar halinde yükselen evlerin arasında yer alan bu sokaklar, adeta açık hava müzesi gibi ziyaretçilerini ağırlıyor. Sarı kalker taşından inşa edilmiş evler, kemerli geçitler, revaklar ve taş merdivenler turistlerin ilgisini çekiyor. Mardin’in en güzel fotoğraflarını bu ara sokaklarda çekebilirsiniz. Her köşe başında bulunan tarihî yapılar, çeşmeler ve oymalı kapılar geçmişin izlerini taşıyor. Özellikle Eski Mardin bölgesindeki ara sokaklarda mutlaka gezmelisiniz. Mardin’e gittiğinizde bu tarihî sokaklarda yer alan ve restore edilerek konaklamaya açılmış otellerde kalabilirsiniz. Bölgenin atmosferini yaşamak ve tarihî bir deneyim için Mardin otelleri arasından istediğiniz temadaki otele rezervasyon yaptırabilirsiniz. Eski Mardin bölgesinde otel rezervasyonu yaparken otelin sıra gecesi ve akşam eğlencesi gibi etkinlikleri olup olmadığını da kontrol etmeyi unutmayın.
12. Revaklı Çarşı
Mardin'in merkezinde yer alan Revaklı Çarşı, 15. yüzyılda inşa edilen tarihî bir yer. Akkoyunlular Dönemi’nde yaptırılan çarşı adını yapıda bulunan ve revak anlamına gelen kemerli geçitlerden alıyor. Geleneksel Mardin mimarisinin özelliklerini taşıyan çarşıda günümüzde geleneksel el sanatları, bakır işlemeler, telkâri gümüş, baharatlar, sabunlar ve yerel ürünler satan dükkânlar bulunuyor. Çarşının kubbeli tavanları ve taş işçiliği, ziyaretçilere tarihî bir atmosfer sunuyor. Revaklı Çarşı’dan Mardin seyahatinizi hatırlatacak parçalar, yerel ürünler ve hediyelik eşyalar satın alabilirsiniz. Özellikle Mardin’e özgü telkâri gümüş ürünlerine bakmanızı tavsiye ederiz.
13. Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi
Mardin'in merkezinde yer alan ve 1889 yılında Mardin Garnizonu Kışlası olarak inşa edilen bina 2009 yılından bu yana Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi olarak ziyaretçilerini ağırlıyor. Sabancı Vakfı tarafından restore edilen müze, Mardin'in zengin tarihini, kültürel çeşitliliğini ve geleneksel yaşam tarzını sergiliyor. Müzede etnografik eserler, geleneksel kıyafetler, el sanatları örnekleri, ev eşyaları ve fotoğraflar bulunuyor. Ayrıca müzenin bir bölümü "Dilek Sabancı Sanat Galerisi" olarak hizmet veriyor.
