Gaziantep’in binlerce yıllık geçmişi ve zengin kültürel mirasının bir parçası olan kutnu kumaşı, son dönemde büyük ilgi görüyor. Osmanlı padişahlarının kaftanlarında kullanılan bu özel kumaş, hem yerli hem de yabancı turistlerin gözdesi haline gelmiş durumda.
14. yüzyıldan günümüze taşınan bu değerli kumaş, özellikle dünyaca ünlü moda devlerinin dikkatini çekmiş durumda. Tarihi dokusu ve eşsiz desenleriyle bilinen kutnu, modern moda dünyasında yeniden canlanıyor. Geleneksel giyim stilleri ve desenler, günümüz modacıları tarafından yeniden yorumlanırken, kutnu kumaşı da bu trendin önemli bir parçası haline geldi.
Gaziantep'te yerel ustalar, artan talep doğrultusunda kutnu kumaşından yapılan elbise, şal, eşarp ve ayakkabı gibi pek çok ürünü üretmeye başladılar. Ziyaretçilerin en çok tercih ettiği hediyelikler arasında ise Mardin yöresel kıyafetleri ve kutnu ürünleri öne çıkıyor.
Gaziantep’e yolu düşenler, bu tarihi kumaşı yakından görmek ve satın almak için yöresel kıyafet satan dükkanlara uğramadan şehirden ayrılmıyor. Özellikle gençler arasında, geleneksel kıyafetlere olan ilgi artıyor. Bu durum, hem Gaziantep ekonomisine hem de kültürel mirasın yaşatılmasına katkı sağlıyor.
Türkiye’de yalnızca Gaziantep’te dokunan kutnu kumaşında makineleşmeye meydan okuyan nadir ustalardan biri olan 64 yaşındaki Abdulkadir Mekki, 50 yıldır aynı tezgahta dokuma yapıyor. 5 yaşında başladığı mesleğinde ilk kez kullandığı kutnu dokuma tezgahını o günden beri bırakmayan ve 60 yıldır aynı tezgahta dokuma yapan Mekki’nin kutnu kumaşlarından dokuduğu ürünlere özellikle son dönemlerde gençler yoğun ilgi gösteriyor.
Osmanlı’dan günümüze kadar devam eden mesleklerden biri olan kutnu dokumacılığının Gaziantep’te yıllarca önemli bir geçim kaynağı olarak kullanıldığını belirten Mekki, kentte bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıdaki işletmede üretilen kutnu kumaşının kent için önemli bir değeri olduğunu aktardı.
Tarihi Yeni Han’da kutnu üretimi yapan Mekki, kutnu kumaştan üretilen yöresel kıyafetleri yeniden tasarlayarak modern hayata kazandırdığını söyledi.5 yaşından beri Gaziantep kültürü olan kutnu kumaş üretimi yaptığını belirten Mekki, “Kutnu kumaş yüzyıllardır yani 16’ıncı yüzyıldan bu yana kullanılan bir kumaştır. Konya Selçukluları döneminden bu yana kutnu kumaşı kullanılmaya başlanmış, daha sonra Osmanlı döneminde de Suriye Selçukluları, Halep, Hama ve Humus kentinde kullanmışlar. Cumhuriyet döneminde de bir dönem Bursa ve daha sonra da Gaziantep’te kutnu kumaşı üretimi yapılmıştır. Gaziantep’te halen kutnu kumaş üretimi yapılmaktadır” ifadelerini kullandı.
Gaziantep’teki kutnu dokumacılığın üretime geçmesinin 1929 yılında Türklerin Suriye’den Anadolu’ya geçmesi ile başladığını, ilk dokuma ustasının dedesinin babası olan ve Suriye’den gelen Abdulvahap Mekki olduğunu söyleyen Mekki, geçmişte padişah kaftanlarının dikilmesi nedeniyle saray kumaşı’ adıyla anılan kutnu dokumalar olduğunu ve bir süre sonra kadın-erkek tüm halkın, özellikle de varlıklı kişilerin giyimde kullandığı kumaş haline geldiğini belirtti.
Kutnunun çözgülerinin ipek, atkılarının pamuk ipliğinden saten örgü ile dokunduğunu bildiren Mekki, “Kutnu her alanda kullanılmaktadır. Bir ülkeyi temsil eden bayrak kumaşı ve bir orduyu temsil eden sancak kumaşı, gelinlik kızların çeyizleri, erkeklerin damatlık kıyafetinde kutnu vardır. Yani bebek doğar kutnu kullanılır, ölene kadar da her alanda kutnu kullanılan bir kumaş türüdür” dedi.
Kutnu kumaşını geleceğe taşıyarak hem Gaziantep’in hem de Türkiye’nin bu değerli mirasını koruma ve tanıtma hedefinde emin adımlarla ilerlediklerini belirten Mekki, “Gaziantep’te, Büyükşehir Belediyesi ve Gaziantep Valiliğinin, Kültür ve Turizm Bakanlığı nezdinde kutnu kumaşı için başlattığı çalışmlar devam ediyor. İnşallah gençlerimize öğretebilirsek ve okulunu da açabilirsek kutnu kumaşı üretimi devam edecektir” şeklinde konuştu.
Kutnu kumaşından yeni tasarımlar ve modern kullanımlarla uyarlamalar yaptıklarını belirterek, “Son dönemde kutnu kumaşı daha modernize oldu. yatak örtüsünden tutun kravata kadar ve fıstık kesesi, ev tekstili ve giyim alanında da kutnu kumaşı kullanarak çeşitlilik kazandırdık. Kutnu kumaşı her türlü alanda kullanılıyor. Ayakkabı, terlik, çanta ve turistik amaçlı alanlarda kullanılıyor. kutnuyu anneannelerimiz, babaannelerimiz yüzyıllardır kullanmışlardır. Kutnu kumaşın kullanım alanı da çok gelişmektedir. Trakya’dan tutun da orta Anadolu’ya kadar her bölgenin ve her yörenin kendine özgü kumaşları var. Kutnu kumaşı da Gaziantep’indir. Gaziantep’in dışında kutnu kumaşı üretimi yapılan başka bir il yoktur” ifadelerini kullandı.
Yöresel kumaş kutnunun kalitesinden ve fiyatından memnun olduğunu dile getiren müşterilerden Nur Bozkurt, “Kutnu kumaşı Gaziantep’e özgü bir kumaştır. Yazın senin, kışın sıcak tutar. Kutnu kumaşa oranın ilgi benim çok dikkatimi çekti. Bende her zaman şal ve ceket tarzı kutnu elbiseler alıyorum. Kutnu kumaşından yapılan çeşitler çok fazla, istediğim her renk ve çeşidi de burada bulabiliyorum. Kutnu kumaşı 1900’larda tercih edilen bir kumaş çeşidiymiş. Ninelerimizin, dedelerimizin zamanında çok tercih ediliyormuş. Geçmişimizi bugüne taşıyalım” dedi.
