Riya, insanlar arasında, beğenilme arzusu,
şan ve şöhret, maddi çıkar sağlamak için yapılır. Maddi veya manevi çıkar elde etmek için,
dinin alet edilmesi, riyanın en kötü şeklidir. Riyakar kişinin söz ve davranışlarındaki samimiyetsizlikleri, diğer insanlar tarafından kısa zamanda anlaşılır.
Bunlara kimse güvenmez.
Riyanın her çeşidi ahlaksızlık olduğu halde, ibadetlerde riyakar olmak çok daha büyük bir ahlaksızlıktır.
Rasulüllah Efendimiz; Muhakkak ki, sizin için en çok korktuğum şey; küçük şirk, yani riyadır,
(Tirmizi) buyurmuştur.
İbadetler, Allah için yapılır.
Allah'ın rızası dışında bir amaçla;
gösteriş olarak ibadet yapmak, Allah rızasını ortadan kaldırır.
Gösteriş için ve bir çıkar düşüncesiyle Kur'an okumak, namaz kılmak, oruç tutmak, zekat vermek, hacca gitmek, sadaka vermek, ibadetleri boşa çıkarır.
Cenab-ı Allah;
''Ey iman edenler!
Sadakalarınızı, insanlara gösteriş için malını harcayan, Allah'a ve ahiret gününe inanmayan kimse gibi başa kakmak ve eziyet etmek suretiyle boşa çıkarmayın.
Çünkü onun bu gösterişinin hali, üzerinde az bir toprak bulunan bir kaya parçasının haline benzer ki, ona şiddetli bir yağmur isabet edince üzerindeki toprağı temizleyip kendisini katı bir taş halinde bırakır'', (Bakara; 2/264) buyurmuştur.
Allah'ın emrini ve rızasını düşünerek değil de,
dindar görünmek için ibadet etmek,
alim ve bilgili tanınmak için ilimle uğraşmak,
cömert tanınmak için zekat ve sadaka vermek, bağışta bulunmak, riyadan en kötü şekli ve Riyakarlığın en iğrenç şeklidir.
Rasulüllah şöyle buyurmuştur;
''Her kim duyulsun diye bir iş işlerse,
Allah onun kıymetsizliğini duyurur.
Her kim gösteriş olsun diye bir iş yaparsa,
Allah da onun gösteriş yapmasını ve değersizliğini ortaya çıkarır''. (Müslim)
''Şüphesiz riya şirktir''. (İbn Mace).
Dünyevi ve şahsi menfaat söz konusu olunca ameller boşa çıkar.
Rasulüllah (s.a.v) şöyle buyurur;
''Gösteriş için oruç tutan, namaz kılan, sadaka veren kimse Allah'a şirk koşmuştur''.
(et-Tergib ve'r-Terhib).
Hadis-i Kudsi'de de Cenab-ı Allah şöyle buyurur;
''Ben ortakların ortaklığından en müstağni olanıyım. Her kim bir iş yapar da, onda, benden başkasını ortak kılarsa onu da, o ortaklığını da terk ederim'' (Müslim).
Riya çok değişik şekillerde yapılır;
''Özellik, dindar desinler, veya dürüst desinler, veya insanlar arasında çıkar sağlamak,
şan ve şöhrete ulaşmak arzusudur.
Sevmediğini seviyormuş gibi göstermek,
onlara yağcılık yapan, öven ve böylece menfaat sağlamaya çalışan riyakarlara da bol bol rastlanır.''
Allah'a ve insanlara karşı samimi davranarak riyadan uzak durmak mümkün olduğu kadar ibadetleri gizli yapmak, Allah rızasını insanların övgüsü,
isteği, yergisi, korkusu ve çıkar düşüncesine tercih etmek müslümanın prensibidir.
Riya'nın Şekilleri:
Riya; gösteriş yapmaktır, veya bukişi çok alim, bilgin desinler, şöhret sahibi olayım gibi gösterişli fiiller.
Dünyaya İslam ahlakını ve adaletini götüren ecdadım,
bu gibi riyakarlıktan sakınmışlardır.
Hersene Ramazan ayında bir ay süre ile ekrankara çıkarak, kendisni allame göstermek için yetkisiz fetvalar vererek büyük çıkar sağlayanlarda aynı değilmidir.
Dinimiz, riyadan gösterişten uzaktır.
Futbol sahalarında taraf tutanlar gibi adam seçmek
ve; ''Hocam oruçlu kişi ramazan ayında duş alabilir mi, veya sakız çiğneyebilir mi'' soruluyorsa vay halimize.
Hülasa;
''Her müslümanın fetvaya ihtiyacı vardır.
Fetva vermekte yetkili olan Diyanet İşleri Başkanlığının görevidir.
Bunun dışındaki yetkisiz kişilerin verdikleri fetvalar ise, CAİZ değildir.''