2018-2019 Eğitim ve öğretim yarı yılı tatili içindeyiz. 18 milyon ilk, orta ve lisede, 8 milyon da yükseköğretimde olmak üzere toplam 26 milyon öğrenci tatile girdi. Uzun ve yorucu bir okul döneminden; sınavlar, dersler, erken kalkma gibi birçok zorluğun geçici bir süreyle de olsa son bulduğu, anne ve babalar için başka soru işaretlerini de beraberinde getirdiği aşikardır. Okul döneminde bir çocuğun gününün çok büyük bir kısmı okulda geçtiğinden anne babalar için günü programlamak nispeten daha kolaydır. Tatil döneminde ise sabahtan akşama kadar çocuğun evde kalacak olması ebeveynlerde endişe yaratabilir. O nedenle onlara bazı ip uçları vermek işitiyorum.
Çocuklarla ilgili ebeveynlerin dikkat etmesi gereken üç hususun altını çiziyorum:
1- Kitap okuma ve dijital dünyaya dikkat!
Çocukların ebeveynlerinden tatil boyunca istedikleri kadar televizyon izlemek, internete girmek ve bilgisayarda oyunlar oynamak olabilir. Bunların kısıtlanması çocuğun okul dönemi ile ilgili olduğu gibi genel gelişim içinde dikkati olunması gerekir. Bu nedenle de televizyon ve bilgisayar süreleri yine aşırıya kaçmadan kontrol altında izin verilmelidir. Çocuklar okul döneminde istedikleri kitapları okumaya zaman bulamayabilirler. Ayrıca okullarda zorunlu olarak okutulan kitapların her biri onların ilgisini çekmeyebilir. Sömestri tatili çocukların kitabı sevmelerini sağlamak için çok uygun bir dönemdir. Beraber kitapçıya gidin ve kendi isteğine uygun kitap seçmesine izin verin, aynı zamanda siz de kendinize kitap alın ve onun önünde siz de kendi kitabınızı okuyun ve bunun size verdiği keyfi çocuğunuzla paylaşın. Zevk aldığı kitabı okuyan çocuğun kitap okuma alışkanlığı gelişecek, böylece çocuğunuz okumaya daha istekli olacaktır.
2- Zaman ayırma ve ailecek vakit geçirme
Çocukların çoğu zaman darlığı, imkân kısıtlılığı nedeniyle okul döneminde birçok şeyi erteler. Özellikle gitmek isteyip de gidemediğiniz bir gezi alanı, ailecek yapmak isteyip de yapamadığınız bir aktivite varsa bunları yapabilirsiniz. Beraber geçirdiğiniz zamanları artırmaya özen gösterin. Beraber hafta sonları müzeleri gezebilir, akşamları gezmeye çıkabilirsiniz. Çocukların yaşayarak öğrenmesine izin verin. Çocuklara sorumluk verilmeli. Çocuklara bir birey olarak saygı duyduğunuzu, ona kendi hayatıyla ilgili kararlar almasına izin verebilirsiniz. Tatilini nasıl geçirmek istediğine kendisi karar verebilir, kendi programını kendisi yapabilir. Böylece özgüven ve girişimcilik yönü gelişir. Çocukların dünyayı ve çevreyi en iyi tanımalarının yolu beş duyularını da kullanarak yaptıkları etkinliklerdir. Eski zamanlardan beri bu oyunların en zengin kaynağı “sokak”tır. Sokakta oynanan oyunlar yaratıcılığı, problem çözme becerisini, sosyal ilişkileri geliştirir. Bunu deneyimlemesi için çocuğunuza imkân yaratmaya çalışın.
3- Koşulsuz sevgi, güven ve hobi oluşturma!
Sevginizi akademik başarılarıyla koşullamayın. Okul konusunu bir kenara bırakın. Diğer yeteneklerini ve becerilerini ön plana çıkararak onla gurur duyduğunuz gösterin. Örneğin çocuğunuz çok iyi bir sporcu; çok iyi yüzücü olabilir. Aile ziyaretlerine gittiğinizde, misafirleriniz geldiğinde çocuğunuzun okul başarısı yerine, ne kadar iyi yüzücü veya koşucu olduğunu söyleyin. Eğer henüz çocuğunuzun bir yeteneğini keşfetmediyseniz, yeteneklerini keşfetmek için çeşitli hobi kurslarına gönderin. Bu hem çocuğun sosyalleşmesine, hem de öz güvenini yükselmesine yardımcı olacaktır. Aslında karneyi bir nevi anne babalar alır. Çocuğunuz karnesi kötüyse çocuğunuzu korkutmayın. Notları düşük olduğu dersleri tebessümle anlatın ve “ artık ikinci dönem biraz daha fazla çalışarak düzeltirsin” diyerek moral verin. “Ben sana güveniyorum ikinci dönem daha güzel olacak, daha başarılı olacaksın” gibi sözlerle yüreklendirin ve inandığınızı gösterin. Çocuklara odasını toplamak, dişlerini fırçalamak gibi günlük sorumlulukların da verilmesi, ayrıca spor, satranç, drama gibi sevdiği etkinliklere yöneltilmesinin fiziksel ve sosyal gelişimlerine önemli katkısı vardır. Çocuk zamanını iyi yönetmeyi öğrenmişse bu tutumu, tatildeki etkinlik ve aktivitelerine, zamanının ne kadarını arkadaşlarıyla ne kadarını kendisine ayırdığına yansıyacaktır. İkinci döneme hazırlanmak için günlük planlamalar, kısa ders tekrarları ve kitap okuma saatlerinin ilave edilmesi faydalı olacaktır.