Zekat bağışı yahut zekat, İslam dininin beş şartından biridir. Müslüman olan ve İslam dinince zengin kabul edilen kişiler zekat vermekle mükelleftir. İslam dinine göre zengin olmak ise nisap miktarınca (80,18 gr altın) para yahut ticari mala sahip olmak anlamına gelir. Kişi, nisap miktarınca para yahut ticari mala sahip ise zekat vermesi için bu varlığının üzerinden bir yıl geçmesi gerekmektedir. Üzerinden bir yıl geçmiş nisap miktarınca varlığı olan kişinin, varlığının 1/40’ını (%2,5) ihtiyaç sahibi kişilere zekat olarak vermesi farzdır.
Zekat bağışı, İslam dininin ihtiyaç sahiplerini gözettiğininbir ifadesi ve dünya malının Allah’ın takdiri neticesinde kişiye nasip olduğunun bir şükrüdür.“Zekat kimlere verilir?” sorusunun cevabı ise genel bir ifade ile ihtiyaç sahiplerinedir. Kur’an’da zekatın kimlere verilmesi gerektiği Tevbe Suresi’nin 60. Ayetinde şöyle zikredilmektedir: Sadakalar (zekât gelirleri) ancak şunlar içindir: Yoksullar, düşkünler, sadakaların toplanmasında görevli olanlar, kalpleri kazanılacak olanlar, âzat edilecek köleler, borçlular, Allah yolunda (çalışanlar) ve yolda kalmışlar. İşte Allah’ın kesin buyruğu budur. Allah bilmekte ve hikmetle yönetmektedir.
Kimler Zekat Verebilir?
Müslüman olup ergenlik çağına girmiş ve nisap miktarınca malı yahut parası olanlar zekat verebilirler. Kişi, zekatını kendisi verebileceği gibi dernek, vakıf ve sivil toplum kuruluşlarına zekat bağışı yaparak da zekat ibadetini yerine getirebilir. Zekat bağışı yapan kişi, bağışta bulunduğu paranın zekat olarak kullanılmasını beyan etmelidir.
Zekat Nasıl Hesaplanır?
Zekat hesaplama işlemi, zekat verilmesi gereken mal yahut paranın 80,18 gr altın miktarına ulaşmasından ve bu paranın üzerinden bir yıl geçmesinden sonra yapılır. Bu şartlar sağlandığı takdirde kişi, malının 1/40’ını (%2,5) zekat olarak hesaplar. (Ziynet Eşyasına Zekat Verilir Mi?)
Zekat hesaplama sadece para üzerinden değil ticari mal üzerinden de yapılır. Kişinin nisap miktarınca altını, parası yahut dövizi yok fakat nisap miktarınca ticari malı var ise ve bu malın üzerinden bir yıl geçmişse kişi, malının cinsinden yahut mala tekabül eden paradan 1/40’ını (%2,5) zekat olarak vermelidir.
Zekat Kimlere Verilmez?
Zekat yahut zekat bağışı Tevbe Suresi’nin 60. ayetinde zikredilen kişiler dışındakilere verilmez. Bununla birlikte; anne, baba, dede, nine, çocuk ve toruna ihtiyaç sahibi olsalar dahi zekat verilmez. Çünkü bir Müslüman, zikredilen bu akraba-i taallukata zaten bakmakla sorumludur. Müslüman olmayan kişilere zekat verilmez, karı-koca birbirlerine zekat veremez.
Zekat Ne Zaman Verilir?
Zekat yahut zekat bağışı, belirli gün yahut ay içerisinde yapılması gereken bir ibadet değildir. Nisap miktarınca ticari malı yahut parası olan ve bu varlığının üzerinden bir yıl geçmiş olan Müslüman, yıl içerisinde istediği zaman zekatını verebilir. Zekatın verilmesi için dikkat edilmesi gereken zaman sadece nisap miktarının üzerinden bir sene geçmiş olmasıdır.
Fitre ve Zekat Farkı Nedir?
Zekat vermek yahut zekat bağışı yapmak için belirli bir zaman yoktur, fitre ise Ramazan ayının sonuna, bayramın birinci gününe kadar verilmelidir.
Zekatta aranan ergenlik dönemine gelme ve aklı yerinde olma şartı fitrede yoktur. Fitreyi ergenlik çağına girmemiş çocuklar için ebeveynleri verirler.
Zekat için gerekli olan nisap miktarı malın artıcı, ticari olma şartı ve üzerinden bir yıl geçmesi şartı fitrede aranmaz. Nisap miktarınca ticari de olmasa malı olan kişi fitre vermekle yükümlüdür.
Zekat, nisap miktarınca ticari mal yahut paranın 1/40’ının verilmesidir. Fitre ise bir kişinin günlük yemek ihtiyacı üzerinden bir aylık olarak hesaplanır. Diyanet tarafından 2022 ayı günlük fitre bedeli 40 TL olarak hesaplanmıştır.
Şafii mezhebine göre temel ihtiyaçlarının yanı sıra bayram günü ve gecesine yetecek kadar azığa sahip zengin-fakir her Müslüman fitre ile yükümlüdür
Hangi Mallardan Ne Kadar Zekat Verilir?
Zekat; temel ihtiyaç mallarının dışında, ticari mal ve birikmiş, üzerinden bir sene geçmiş altın, döviz, paradan verilir. Kişinin zekat hesaplarken dikkat etmesi gereken husus var olan malının temel ihtiyaç dışında bir mal olması ve üzerinden bir yıl geçmiş olması gerektiğidir. Kişi bu şekilde elindeki malı hesaplar ve eğer nisap miktarına denk bir ticari mal yahut parası var ise bunun 1/40’ını (%2,5) zekat olarak verir yahut zekat bağışında bulunur. Kişi kendisi zekatını bir ihtiyaç sahibine verebileceği gibi zekat bağışı yaparak da bu ibadetini gerçekleştirmiş olur.
Sonuç
Zekat bağışı, zekat nasıl verilir, zekat kimlere verilir, zekat hesaplama konularında açıklamalarda bulunduğumuz bu yazımız, zekat ibadeti hakkında akıldaki sorulara cevap verir niteliktedir. Zekat, İslam’ın beş temel esaslarından birisi olması bakımından her Müslüman’ı ilgilendirmektedir.
Zekat; vakıf, dernek ve sivil toplum kuruluşları vesilesiyle, bağış yoluyla da yerine getirilebilir. Örnek olarak insani yardım çalışmalarına 20 yıldır devam eden Vuslat Derneği, zekat bağışı almakta ve yurt içi, yurt dışı birçok bölgede maddi sıkıntı yaşayan ihtiyaç sahiplerine zekatları ulaştırmaktadır. Zekat konusunda ve dernek hakkında bilgi edinmek, bağışta bulunmak için derneğin vuslat.org.tr web sitesini ziyaret edebilirsiniz.