Dün Bağdat'ta yaşananlar 40 yıl önce ABD'yle İran arasındaki elçilik krizini hatırlattı. İranlı öğrencilerin başkent Tahran'daki ABD büyükelçiliğini basarak Amerikalı elçilik çalışanlarını rehin almasının üzerinden 40 yıl geçti. ABD ve İran arasındaki diplomatik ilişkilerin sonlanmasına yol açan 444 günlük rehine krizi iki ülkenin hafızasındaki yerini hâlâ koruyor. ABD'nin "Kartal Pençesi Operasyonu" adını verdiği gizli kurtarma operasyonu 25 Nisan'da felaketle sonuçlanmıştı.
DEAŞ'la savaşta kritik rol oynayan resmi milis organizasyonu Haşdi Şabi'yi vuran ABD'ye karşı Irak'ta öfke büyüyor. Binlerce Iraklı Bağdat'ta ABD Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi düzenlerken elçiliğin binasını basarak içeri girdi. Büyükelçi ve elçilik çalışanları Bağdat'tan tahliye edildi. Pentagon'un Haşdi Şabi'nin kilit grubu Ketaib Hizbullah'a 5 hava saldırısı düzenlediğini açıklaması karşısında Irak'ta tüm kesimlerin sesini yükseltmesinin ardından dün binlerce Iraklı ABD'nin Bağdat Büyükelçiliği önünde toplandı.
ABD'YE ÖLÜM SLOGANLARI ATTILAR
Başkent Bağdat'ta hükümet binalarının bulunduğunu korunaklı Yeşil Bölge'deki ABD Büyükelçiliği önünde toplanan Haşdi Şabi taraftarları, ABD yönetiminin önceki gün Hizbullah Tugayları'na düzenlediği saldırıyı protesto etti. Irak Hizbullahı ve Haşdi Şabi bayraklarıyla elçilik binasının kapılarını kıraraık içeri girdi. Binlerce kişi, ABD'nin Haşdi Şabi'ye yönelik hava saldırılarını kınayıp, Başkan Donald Trump aleyhine de sloganlar attı. Atılan sloganlar arasında 'ABD'ye ölüm' de var.
Şİİ MİLİS LİDERLERİ DE ORADAYDI
Protestocular, binanın içine girerken, Haşdi Şabi'ye bağlı Bedir Tugayları Komutanı Hadi el-Amiri ve Asayib Ehlilhak Örgütü lideri Kays el-Hazali'nin de elçilik binası önünde olduğu görüldü. Şii protestocular elçilik önünde eylem çadırları kurdu. Göstericiler ayrıca elçilik binasının duvarına "halk tarafından kapatıldı" yazdı. Protestocular, binanın duvarını da ateşe verdi. Göstericiler güvenlik kameralarını parçalarken, AP haber ajansı binayı koruyan güvenlik görevlilerinin de büyükelçiliğin içine çekildiğini aktardı. Elçilik tesisini çevreleyen demir parmaklıklara Ketaib Hizbullah bayrakları asıldı.
BAĞDAT'TAN TAHLİYE EDİLDİLER
Yerel medyaya göre elçilikteki ABD'li diplomatlar daha önce binayı terk etti. Reuters, ana kapıya konuşlanan Irak özel kuvvetlerinin kalabalığın içeri girmesini engellediğini duyurdu. Ardından Irak Dışişleri yetkilileri, Reuters'e, ABD Büyükelçisi ve elçilik çalışanlarının Bağdat'tan tahliye edildiğini söyledi.
GAZ BOMBASIYLA MÜDAHALE ETTİ
Bağdat'ta hükümet binalarının bulunduğunu korunaklı Yeşil Bölge'deki ABD Büyükelçiliğine giren göstericilere ilk müdahale elçiliğe ait güvenlik güçleri tarafından gerçekleştirildi. Söz konusu güvenlik güçleri, protestocuları binadan uzaklaştırmak için gaz bombası kullandı. Yerel medyada yer alan haberlere göre, müdahale nedeniyle bazı göstericiler yaralandı.
ABD'NİN HİZBULLAH TUGAYLARINA YÖNELİK SALDIRISI
ABD Savunma Bakanlığı önceki gün, diplomatlarına yapılan saldırıya misilleme olarak, Hizbullah Tugaylarının, Irak ve Suriye'deki toplam 5 üssüne hava saldırısı düzenlendiğini açıklamıştı.Irak Savunma Bakanlığı ise söz konusu örgütün, Enbar'daki El-Harş ve Sellum bölgelerindeki iki mevzisine ABD tarafından üç hava saldırısı yapıldığını bildirmişti. Irak Sağlık Bakanlığı, Haşdi Şabi bünyesindeki Hizbullah Tugaylarının Enbar'daki üslerine düzenlenen saldırıda 28 kişinin öldüğünü, 48 kişinin yaralandığını açıklamıştı. "Hizbullah Tugayları" ya da "Irak Hizbullah'ı" şeklinde tanımlanan İran destekli örgüt, Haşdi Şabi'nin bünyesindeki milis oluşumlardan biri olarak biliniyor.
40 YIL ÖNCEKİ GİBİ
Dün Bağdat'ta yaşananlar 40 yıl önce ABD'yle İran arasındaki elçilik krizini hatırlattı.
İranlı öğrencilerin başkent Tahran'daki ABD büyükelçiliğini basarak Amerikalı elçilik çalışanlarını rehin almasının üzerinden 40 yıl geçti. ABD ve İran arasındaki diplomatik ilişkilerin sonlanmasına yol açan 444 günlük rehine krizi iki ülkenin hafızasındaki yerini hâlâ koruyor. Bazı uzmanlara göre 1979'da yaşanan kriz, şu an iki ülke arasında yaşanan gerilimi anlamada en önemli faktörlerden biri. 4 Kasım 1979'da, ABD destekli Şah Rıza Pehlevi'nin devrilmesinin üstünden 9 ay geçmeden, Ayetullah Humeyni destekçisi yaklaşık 400 öğrenci, ABD'de hastaneye kaldırılan Şah'ın iade edilmesi talebiyle ABD elçilik binasını bastı. Elçilikte bulunan 60'tan fazla ABD'li rehin alındı. Bazıları hemen bırakıldı fakat 52'si 444 gün boyunca rehine olarak kaldı.
FELAKETLE SONUÇLANAN OPERASYON
ABD'nin "Kartal Pençesi Operasyonu" adını verdiği gizli kurtarma operasyonu 25 Nisan'da felaketle sonuçlandı. Tahran'ın 400 kilometre güneydoğusundaki buluşma yerine giden bir helikopter ve C-130 kargo uçağı aniden çıkan kum fırtınası nedeniyle kaza yapmış ve 8 ABD askeri öldü. Operasyona bu nedenle son verildi.Humeyni bu olayı "Büyük Şeytan" olarak tanımladığı ABD'ye karşı bir "ilahi ceza" olarak yorumlamıştı.
İLİŞKİLER 40 YILDIR DÜZELMEDİ
Bu arada rehineler farklı ülkelerde dolaştırıldı. Şah 27 Temmuz'da Kahire'de öldü. Ancak öğrenciler Şah'ın kişisel servetinin İran'a iade edilene kadar rehineleri bırakmayacağını duyurdu. Eylül 1980'de Humeyni rehineleri bırakmak için 4 şart sıraladı: Şah'ın servetinin iadesi, ABD'de İran'a ait mal varlıkları üzerindeki dondurma kararının kaldırılması, ABD'nin tazminat talebinden vazgeçmesi ve İran'ın içişlerine karışılmaması. 20 Ocak 1981'de Cezayirli diplomatların arabuluculuğu sonucu 52 ABD'li, ABD ve İran arasında yapılan anlaşmayla serbest kaldı. 444 gün süren rehine krizi sonlansa da ABD, İran'la diplomatik ilişkilerini 1980'de kesti ve bu ilişkiler o günden bu yana dondurulmuş durumda.
