uriye’de 61 yıllık Baas rejimi, muhalif grupların başkent Şam’a ilerleyerek yönetimi ele geçirmesiyle sona erdi. 27 Kasım’da operasyonlarına başlayan Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki muhalifler, sadece 12 gün içinde Şam’a kadar ilerleyerek yönetimi devirdi.
Rejimin devrilmesinin ardından Beşar Esad, Rusya’ya kaçtı. Kremlin’den yapılan açıklamada, Esad’ın sığınma talebinin Vladimir Putin tarafından onaylandığı bildirildi. Bu gelişme, Suriye’deki dengeleri kökten değiştirdi.
Lavrov’dan Esad’a Eleştiri
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Esad’ın yönetimden düşüşüne dair dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Lavrov, Esad’ın ülkedeki sosyal sorunlara çözüm bulamaması ve halkın temel ihtiyaçlarını karşılayamaması nedeniyle iktidarını kaybettiğini ifade etti.
Lavrov, Esad’ın yıllarca Rusya’nın desteğiyle ayakta kaldığını belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Durumun kötüye gitmesinin nedenlerinden biri, önceki yönetimin uzun süren iç savaş koşullarında halkın temel ihtiyaçlarını karşılayamamasıdır."
Bu açıklama, Moskova’nın Esad’a sırt çevirdiği ve yeni Suriye yönetimiyle işbirliğine hazırlandığı yönündeki iddiaları güçlendirdi.
Rusya Yeni Yönetimle Temasta
Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından Rusya, Suriye’deki yeni yönetimle temaslarını sürdürüyor. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Suriye’deki tüm siyasi gruplarla iletişimde olduklarını ve bölgedeki Rus vatandaşlarının güvenliğini öncelik haline getirdiklerini belirtti.
Zaharova, Rusya’nın diplomatik ve askeri unsurlarının korunmasına yönelik uluslararası hukuka uyulması gerektiğini vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
"Suriye’deki Rus vatandaşlarının güvenliği, askeri unsurların ve diplomatik temsilciliklerin dokunulmazlığı bizim için önceliktir. Bu, Viyana Sözleşmeleri ve uluslararası hukuka dayanarak düzenlenecektir."
Rusya’nın, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları doğrultusunda Suriye’de kapsamlı bir siyasi sürecin başlatılması için çalıştığı da ifade edildi.
Esad Rejiminin Sonunu Ne Getirdi?
Suriye’de Esad rejiminin devrilmesi, yıllardır süren iç savaşın ve ekonomik krizlerin bir sonucu olarak görülüyor. Lavrov’un açıklamasına göre, Esad hükümeti savaşın yıprattığı altyapıyı onaramadı ve halkın temel ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldı.
Ayrıca, Yemen ve Gazze’de artan çatışmalarla birlikte Orta Doğu’daki siyasi dengelerin değişmesi, Esad yönetiminin zayıflamasına yol açtı. Muhaliflerin hızla ilerlemesi, Esad rejiminin uzun süredir devam eden kırılganlığını gözler önüne serdi.
Rusya’nın Stratejik Hamlesi
Rusya’nın Esad’ı terk edip yeni yönetimle temaslarını güçlendirmesi, Moskova’nın Suriye’deki stratejik çıkarlarını koruma amacını gösteriyor. Özellikle Tartus Deniz Üssü ve Hmeymim Hava Üssü gibi kritik askeri noktaların güvenliği, Rusya için hayati önemde bulunuyor.
Lavrov’un açıklamaları, Rusya’nın artık Esad’a güvenmediği ve bölgedeki etkisini korumak için daha esnek bir politika izlemeye başladığını ortaya koyuyor.
Yeni Dönemde Suriye İçin Beklentiler
Suriye’de yaşanan bu hızlı değişim, ülkede yeni bir dönemin başladığını gösteriyor. Ancak muhalif grupların birlikteliğini koruyup koruyamayacağı ve ülkeyi istikrara kavuşturacak bir yönetim kurup kuramayacakları merak konusu.
Öte yandan Rusya, yeni yönetimle temaslarını sürdürerek bölgede söz sahibi olmaya devam edeceğini açıkça ortaya koyuyor. Ancak ABD ve diğer Batılı ülkelerin Suriye’ye yönelik tutumu da bu süreçte belirleyici olacak.
