Bahtiyar Vahapzade, Azeri şair ve yazar.
Mahmud oğlu Bahtiyar Vahabzade,
16 Ağustos 1925 tarihinde Şeki'de doğdu.
9 yaşında ailesiyle beraber Bakü'ye taşındı.
İlk ve orta öğrenimini bu şehirde tamamladı.
1942 yılında girdiği Bakü Devlet Üniversitesi Filoloji Bölümü'nden 1947 yılında mezun oldu ve aynı bölümde öğretim üyesi olarak ders vermeye başladı. 1964 yılında tamamladığı ünlü Azeri şair Samed Vurgun'un hayatı ve yaradıcılığı isimli monografisi ile filoloji doktoru ünvanını aldı.
1980 yılında Azerbaycan İlimler Akademisi üyeliğine seçilen Vahabzade, 2001 yılında emekli olana kadar üniversite de ders vermiştir.
Vahabzade, 1960'larda başlayan özgürlük hareketlerinin öncülerindendir.
Bu konuda kaleme aldığı 1959 tarihli Gülistan isimli şiirinde, ikiye bölünen ''İran ve Rusya'' Azerbaycan halkının yaşadığı felaketleri anlatmıştır.
Adı geçen eserinde dolayı 1962 yılında milliyetçi damgası vurulan şair 2 yıllığına üniversitede ki görevinden de uzaklaştırılmıştır.
Bu olumsuzluklara ve Sovyet rejiminin baskılarına rağmen özgürlük mücadelesinden hiç yılmamıştır. Azerbaycan halkının sıkıntılarını konu ettiği pek çok eserini yurt dışına kaçırarak yayınlanmasını sağlamıştır.
1960 yılında başlayan özgürlük hareketine kayıtsız kalamayan Vahapzade,bu konu için kaleme aldığı "Gülistan" isimli şiirinde İran ve Rusya olmak üzere ikiye bölünen Azerbaycan Türkleri'nin yaşadığı felaketleri dillendirmiştir.
1962 yılında milli duyguları uyandıran bu şiir,Vahapzade'yi "milliyetçi" olarak damgalamış
ve sonra da üniversitedeki görevinden uzaklaştırılmıştır.
Eserlerinde Azerbaycan Türkçesi'ni en temiz şekilde kullanmaya özen gösteren ve halkının duygularına tercüman olan Vahabzade, Azerbaycan'da Halk Şairi adıyla anılır.
1995 yılında Azerbaycan özgürlük mücadelesindeki hizmetlerinden dolayı İstiklal nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Ülkesinin özgürlük simgelerinden biridir.
Vahabzade 1980-2000 yılları arasında 5 defa milletvekili seçilmiştir.
2002 yılında kendisine Benim Garibim isimli kitabına istinaden Romanya Kültür Bakanlığı tarafından Komutan Madalyası verilmiştir.
13 Şubat 2009 tarihinde Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki evinde vefat etti.
Bahtiyar Vahapzade'nin cenazesi, uzun yıllar ders verdiği Bakü Devlet Üniversitesinin salonunda düzenlenen törenden sonra tanınmış şair, edebiyatçı, bilim ve siyaset adamlarının mezarlarının bulunduğu Fahri Hıyaban'da toprağa verildi.
Vahapzade Türkiye'de Fuzuli'ye yapılan eleştirilere bir yanıt olarak, Varlık dergisinde yayınlanan Yel Kaya'dan Ne Aparır? başlıklı makalesiyle tanınmıştır. Ayrıca yazıları, şiirleri Türk Edebiyatı dergisinde birçok edebi eleştirinin konusu olmuştur.
Vahapzade şiirin yanında birçok manzum hikaye ve oyuna imza atmış, çeviriler yapmıştır.
Eserlerinden Yollar Oğulları'ı Cezayir'in bağımsızlık hareketine, Mugam'ı ise, bestekar Üzeyir Hacıbeyli'ye ithaf etmiştir.
Lord Byron'ın "Abidon Fellini" isimli eserini Azerice'ye çevirmiştir.
***
Edebi Kişiliği:
Halkı uyandırmak amacıyla eserlerini kaleme alan Bahtiyar Vahapzade şiirlerinde;
''vatan, millet, aile, tabiat, dil, azadlık hürriyet hasreti gibi temaları, en güçlü ve derin mazmunlarla anlatmıştır.''
Vahapzade'nin şiirlerine baktığımızda göze çarpan ilk tema vatan sevgisi olmaktadır.
***
İstanbul:
Bir şehirde birleşir
İki kıta
Birinin başlangıcıdır,
Birinin sonu…
Sol tarafında debdebeli geçmişinden yadigar kalen,
Başı göklere yücelen
Camileri, burçları, kaleleri;
Durur bin yıldan beri.
Sağ tarafında
Modern evler, bankalar, oteller…
Türkoğlu
Gözlerinden sualler yağa yağa,
Kah sağa bakar, kah sola.
İstanbul geçmişin vakurlu, şanlı,
Bu günü özüne yad,
Geleceği dumanlı…
Bugün
Bir ayağı Avrupadadır,
Bir ayağı Asya'da
Turkün.
Bahtiyar Vahapzade
***
Azerbaycan Türkiye:
Bir ananın iki oğlu,
Bir amalın iki kolu.
O da ulu, bu da ulu
Azerbaycan Türkiye.
***
Dinimiz bir, dilimiz bir,
Ayımız bir, yılımız bir,
Aşkımız bir, yolumuz bir
Azerbaycan Türkiye.
***
Bir milletiz, iki devlet
Aynı arzu, aynı niyet.
Her ikisi cumhuriyet
Azerbaycan Türkiye.
***
Birdir bizim her halimiz
Sevincimiz sıkıntımız.
Bayraklarda hilalimiz
Azerbaycan Türkiye.
***
Ana yurtta-yuva kurdum,
Ata yurda gönül verdim.
Ana yurdum, ata yurdum
Azerbaycan Türkiye
